Landbouw en natuur hoeven niet altijd tegenover elkaar te staan
Ooit waren er plannen om van het Buijtenland van Rhoon een moeras te maken. Die plannen zijn gelukkig allang van tafel. Sinds 2019 werkt de gebiedscoöperatie Buijtenland van Rhoon aan een duurzame toekomst in het gebied. Een toekomst waar natuur, recreatie en landbouw hand in hand gaan; een uitdagend plan dat is vastgelegd in het streefbeeld Buijtenland van Rhoon. Lees wat de essentie is van dit plan is in dit gesprek tussen gebiedsbeheerder Arjan Ponsen en voorzitter van de coöperatie Gerard Doornbos.
Van moeras naar natuurvriendelijke oever
Arjan: ‘We staan hier voor een natuurvriendelijke oever, heeft het veel moeite gekost om die hier te krijgen?’
Gerard: ‘Ja dat heeft wel een voorgeschiedenis want eigenlijk zou hier een moeras liggen. Twintig jaar geleden werd namelijk besloten dat dit gebied compensatienatuur moest zijn voor de uitbreiding van de Rotterdamse haven. Dat hoorde ik pas toen ik werd gebeld door een gedeputeerde van de Provincie Zuid-Holland met de vraag of ik onafhankelijk voorzitter wilde worden van de gebiedscoöperatie. In Den Haag besloot men dat het maar een moeras moest worden maar de mensen in het gebied dachten daar natuurlijk anders over. Een tijdlang was er ruzie en discussie en schoot het niet op. Totdat we uiteindelijk drie belangrijke punten hebben afgesproken en daar werken we nog steeds mee:
- We moeten zuinig zijn op de cultuurhistorie in het gebied. We hebben prachtige oude polders zoals je ze nergens meer vindt.
- Landbouw en natuur zijn niet altijd tegenstellingen. Probeer met die landbouw ook de natuur te creëren.
- Beslis het niet van bovenaf maar doe het samen met de mensen in het gebied. Daar hebben we de coöperatie voor opgericht.
Zeldzame vogels en planten
Gerard: ‘Arjan, jij kunt vast meer vertellen over wat een boer heeft aan een natuurvriendelijke oever als deze.’
Arjan: ‘Ja, zo’n natuurvriendelijke oever heeft veel meerwaarde. Omdat het water zo ondiep is kunnen steltlopers zoals de fuut heel makkelijk voedsel vinden. We hopen dat de vegetatie nog meer opkomt, dan is zo’n oever ook heel mooi voor een rietzanger.’
Gerard. ‘We hebben natuurlijk het streefbeeld waarin staat waar we over acht jaar willen zijn, daar hoort ook veel flora en fauna in. Levert dit daar een bijdrage aan?’
Arjan: ‘Ja, op zo’n natuurvriendelijk oever vind je ook zeldzame soorten planten die wij in het gebied willen terugbrengen.’
Akkerbouw en natuur
Arjan: ‘We staan intussen in een veld met vlas, dat zie je niet op veel plekken in Nederland. Hier wordt op een andere manier geboerd dan op andere plekken in Nederland. Daar kun jij weer meer over vertellen.’
Gerard: ‘We proberen hier om akkerbouw met natuur te combineren. De akkerbouwer gaat meer verschillende gewassen verbouwen zodat hetzelfde gewas minder vaak op hetzelfde perceel terechtkomt. Ook halen we oude gewassen zoals vlas weer terug, dat werd vroeger gebruikt voor linnen en plantaardige oliën. Maar ook gewassen als lupine, emmertarwe en spelt dat in bijzondere soorten brood wordt gebruikt. We willen dat de akkerbouwer niet meer spuit tegen insecten want die insecten zijn belangrijk voor vogels. Daarnaast doen we er alles aan om met natuurlijke mest zoetjesaan van kunstmest af te raken. Door alle akkerbouwgewassen heen worden, langs de randen en slootkanten of dwars door een perceel heen, stroken gelegd met échte natuur. We onderzoeken of dit zorgt voor meer natuurlijke vijanden want dan hoeft de boer niet meer te spuiten. Dat is nog een uitdaging maar wel leuk om uit te zoeken omdat heel Nederland meekijkt. We doen dingen die de hele landbouw- en natuurwereld belangrijk vinden. Wat dat betreft lopen we voorop.’
Van het veld op het bord
Gerard: ‘De tweede uitdaging is hoe we van al die verschillende gewassen lekkere producten kunnen maken. Dat doen we het liefste zo dichtbij mogelijk. Een goed voorbeeld is het bier Rhoons blond van De Vaanbrouwers. Zij brouwen in Barendrecht een lekker lokaal blondbier met de gerst van boer Arjo. En molenaar Tim maalt het graan uit het Buijtenland van Rhoon.
We hopen dat er meer bedrijven zijn in de omgeving waar we mee kunnen samenwerken want we willen graag dichtbij de consument blijven zodat de producten zo snel mogelijk op hun bord liggen. Lekker uit het Buijtenland.’
Bekijk de video "Landbouw met respect voor de natuur"
Boodschappen bij de boer
Ook voor recreanten is in het Buijtenland goed toeven. De komende jaren zal het gebied steeds recreatievriendelijker worden met meer paden om te wandelen, fietsen en paard te rijden. Er komen natuurspeelterreinen, molens, monumentale boerderijen, kano- en fietsverhuur en overnachtingsmogelijkheden. Over uiterlijk tien jaar is het Buijtenland van Rhoon een gebied dat recht doet aan haar rijke historie en landbouwtraditie. Een plek waar je kunt picknicken en fietsen langs akkers met oergranen en boomgaarden met oude fruitrassen en waar je direct je boodschappen doet bij de boer.
