Buitenleven op De Buytenhof
Tekst: Samira Himmit. Fotografie: Isabelle Boon. Publicatiedatum 25 juni 2018
De Buytenhof is een (zorg)boerderij, pluk-, kruiden- en moestuin, theeschenkerij en winkel ineen. De verschillende takken hebben een gezamenlijk doel: het eten dichter bij mensen te brengen.
Dat doen de initiatiefnemers door de natuur te betrekken en activiteiten te organiseren, zoals plukdagen. Buitenliefhebbers mogen gerust vrijwillig meedraaien op de boerderij. Sinds kort kunnen ook bedrijven hier terecht voor vergaderingen, met volop uitzicht op het groen tijdens het werken.
Over De Buytenhof
De Buytenhof staat onder de bezielende leiding van de familie Visser, al drie generaties lang. Overgrootopa begon ooit, opa ging verder, daarna volgde zijn dochter en haar man om vandaag de dag de verantwoordelijkheid voor het agrarische deel van het bedrijf over te laten aan zoon Wiard Visser (zie foto). Hij ontfermt zich over de boomgaard, tuinderij en dieren van De Buytenhof.
Grote dromen
Als kind wist Wiard al dat hij later, als hij groot zou zijn, bij het familiebedrijf wilde gaan werken. Toch zag het er even naar uit dat hij zijn dromen niet zou kunnen verwezenlijken. Het voortbestaan van de boerderij was niet altijd even zeker. Daarom besloot hij logistiek te studeren. Nog voor het einde van zijn studie begon het zodanig te kriebelen dat hij niet meer onder zijn roeping uitkwam. Hij móest de agrarische sector in, hij zou buiten werken. Toen zijn ouders zo’n vijftien jaar geleden begonnen met de zorgboerderij, was dat voor Wiard een kans om te starten als boer op de geliefde en vertrouwde plek uit zijn jeugd.
Met de handen in de klei
Op de vraag wat hem nu zo aantrekt in het boerenleven, antwoordt Wiard dat hij het niet zo goed weet. ‘Het is het enige wat ik echt leuk vind om te doen. Een beetje cliché misschien, maar ik vind het mooi om de gewassen te zien groeien, de grond te bewerken. Het echte boerenwerk zeg maar, met je handen in de klei. Als kind trokken de machines me aan. Ik vond het prachtig om tractor te rijden. Wat het werk vandaag de dag prettig maakt, is de diversiteit. Doordat de Buytenhof zo veelzijdig is, is het werk op het land afwisselend. We kiezen ervoor om niet elk jaar op hetzelfde perceel hetzelfde te telen. Op deze manier komen de verschillende gewassen telkens op een andere plek te staan. En we houden graag rekening met de natuur. Dat er dieren moesten komen was logisch, zo ontstaat er een kringloop in mineralen. Een complete cirkel, dat is ons uitgangspunt.’
Zijn oom en tante bedachten het plan om steeds meer biologisch te gaan boeren, en naast fruit en tuinbouw een plekje te reserveren voor de natuur. Het bedrijf moest weer toekomstbestendig worden. En de familie wilde een gemeenschap vormen, met mensen die naar de boerderij zouden komen om een handje mee te helpen.
Perenpluk
Handje meehelpen
Het ideaalbeeld van een gemeenschap is uitgekomen. De boerderij is drukbezocht en De Buytenhof kreeg er een zorgtak bij. Zijn ouders kwamen op dit idee omdat zijn zusje een verstandelijke beperking heeft. Zij zagen geen toekomst voor zich waarin hun dochter als dagbesteding in een werkcentrum aan de slag zou moeten gaan. Dat moest anders kunnen, vonden zij. Nu werken er zo’n vijfentwintig mensen vanuit de zorgboerderij bij de Buytenhof, in de horeca of op het land. Wiard vertelt: ‘We hebben mensen in dienst die de begeleiding van onze zorggasten op zich nemen. Wij proberen deze gasten op een zinvolle en prettige manier dagbesteding te bieden en zorgen voor een wisselwerking tussen de gasten die hier komen en werken.’ In de praktijk zijn dat alle werknemers, vrijwilligers en bezoekers bij elkaar.
Hoeveel bezoekers er zijn, is behoorlijk seizoensafhankelijk. Tijdens plukdagen zijn dat er zo’n 2.500 per week, in de wintermaanden neemt dat aantal af tot ongeveer 300 wekelijkse bezoekers. ‘Jaarlijks ontvangen we rond de 50.000 bezoekers op ons land. Daarnaast hebben we tien vaste medewerkers in dienst en helpen ruim honderd vrijwilligers ons een handje mee. Door de komst van het Buytenland van Rhoon komen er steeds meer gasten de polder in. Voor ons een kans om nog meer mensen te ontvangen op de boerderij, door meer activiteiten te organiseren en door scholen te ontvangen en rond te leiden.’
Rijpe kersen
Proeven, ruiken, ervaren
Het boerderijleven kan niet alleen ter plekke maar ook thuis ervaren worden. De familie Visser mag gerust een voorloper worden genoemd op de hype in verkoop van lokale producten. Ze begonnen destijds een winkel zodat bezoekers de producten van het land mee naar huis konden nemen. Zelf plukken behoort eveneens tot de mogelijkheden. ‘Vaak komen ouders of grootouders naar ons toe, met hun kinderen of kleinkinderen. Ze vinden het leuk om te laten zien waar het eten vandaan komt. Hoe je een appel kunt plukken, hoe koeien en varkens er eigenlijk uitzien. Belangrijk om mee te geven aan de kleintjes, maar vooral heel erg leuk’, zegt Wiard.
De varkens zijn van het type Hongaarse Wolvarkens, bekend om hun wollige schapenvacht en guitige snoet. Een buitenbeest, dat op natuurlijke wijze groeit. Ook de koeien worden hier prima verzorgd. Ze hebben alle ruimte, krijgen goed voer en de kalveren worden natuurlijk geboren. Het vlees wordt in de winkel verkocht of in de theeschenkerij gebruikt als beleg tijdens de lunch. De Smaak van Buyten, zo heet de theeschenkerij. Op deze plek drinken bezoekers lekkere koffie of thee, omringd door het groen van de walnotenbomen, perenboomgaard én moestuin, en met uitzicht op de speeltuin. Op het menu staan eigen sappen en zelfgemaakte taart en cake.
Onlangs opende de familie Visser een vergaderlocatie. Dat kwam doordat de zorggroep geen eigen plekje meer had, toen bleek dat hun werkruimte in de vorm van de theeschenkerij enorm populair bleek. De groep zocht een plekje om zich terug te kunnen trekken als dat nodig was. De oplossing was duurzaam: het Buytenhuis, gemaakt van natuurlijke en hergebruikte materialen. Met voldoende plek voor de zorggasten, inclusief kantoor en vergaderlocatie.
Hongaars wolvarken
Samenkomst van boer en natuur
Hoe landbouw en natuur hand in hand kunnen gaan, wordt geïllustreerd door de natuurvriendelijke oever. ‘Deze oever is onze watercompensatie, voor de bouw van een zorgwoning op het land. We maakten hem natuurvriendelijk door de slootkant van de oever af te vlakken. Dat betekent dat de sloot vanaf de kant niet in één keer diep wordt, maar geleidelijk aan afloopt. Zo kunnen vogels gemakkelijk bij het slootwater en is de waterlijn nat, maar niet overspoeld. Als gevolg kunnen planten zich ontwikkelen en ontstaat er een diverser landschap’, aldus Wiard.
Het landgoed van de Buytenhof behoort tot het natuurschoonwet (NSW) landschap. Dat betekent dat de landbezitter de grond open moet stellen voor publiek en dat een deel van het landoppervlakte moet bestaan uit een klein bos. ‘Bij ons zijn dat essen, Elzenhagen en hoogstaande fruitbomen. In het onderhoud houden we rekening met de natuur. In de weilanden maken we gebruik van natuurmaterialen. Daar doen we niet of nauwelijks aan bespuiting van onkruid. Insecten, bijen, vlinders, het vliegt hier allemaal. Onze boomgaard daarentegen wordt traditioneel geteeld. Bespuiting proberen we zoveel mogelijk te beperken, maar we beschermen onze gewassen wel tegen schimmels. Hierin gaan we zo natuurlijk mogelijk te werk, maar soms is de natuur alleen niet voldoende. Van insecticiden blijf ik overigens zoveel mogelijk af, daar heeft het milieu het meeste last van. Als ik het toepas, doe ik dat alleen op momenten dat de bijen niet actief zijn en gebruik ik middelen die nuttige insecten het minste schaden. ’
Dat de omgeving diverser wordt sluit aan bij de bevindingen van huisecoloog Niels Godijn. Hij ontdekt regelmatig zeldzame planten en dieren in het polderlandschap. Wiard: ‘Die planten en dieren zijn hier vanzelf gekomen. Zo kwamen oude zaden in de grond vanzelf weer boven, toen we de sloot afgroeven. Het beheer stem ik af met Niels, ik zie niet of een plant bijzonder is. Niels geeft dan aan waar ik vanaf moet blijven of wat ik juist zou moeten maaien.’
‘Hoe het nu is met de broedende zwaan midden op de weg? Die heeft daar gewoon al die tijd zitten broeden. Gasten konden via de hoofdingang het erf op. Het broeden zit er inmiddels op en familie zwaan is met de zeven kuikens de polder ingetrokken.’
Wil je de Buytenhof bezoeken?
Informatie vind je op de website van De Buytenhof