Natte najaar heeft gevolgen voor natuur en landbouw
14 dec 2023
Hoewel we in de zomer snakte naar een beetje regen, valt het nu rauw op ons dak. Sinds het einde van de zomer heeft het wekenlang achter elkaar geregend. Een duidelijk gevolg van klimaatverandering, met drogere zomers en nattere winters. Ook in het Buijtenland van Rhoon hebben zowel boeren als de natuur last van het natte weer. “We hebben de meeste wintergranen niet kunnen inzaaien”.
Drassige bodem
Deze natte periode is voor de landbouw erg lastig, legt gebiedsbeheerder Arjan Ponsen uit. “Het najaar is dé tijd om de grond klaar te maken. Door de regen is het moeilijk om dingen in te zaaien.” Ook natuurwerkzaamheden zijn lastiger om uit te voeren, zoals het verwijderen van riet langs de natuurvriendelijke oevers. “De bodem is drassig dus we kunnen niet met zwaar materiaal werken. We moeten speciaal materiaal aanschaffen of wachten tot het weer droog is. Als het tot maart niet droog is, hebben we pech.”
Natte weer kost vogels energie
Ook voor de natuur is het natte weer niet fijn. Het kost vogels meer moeite om zichzelf in leven te houden, legt de gebiedsbeheerder uit: “Ze moeten zichzelf droog en warm houden, dat kost energie. Er zijn gelukkig schuilplaatsen in het gebied, zoals bij de natuurvriendelijke oevers en er zijn landschapselementen om in weg te kruipen, maar ook daar is het nat.”
“Hoewel de winter een rustperiode lijkt, worden sommige gewassen zoals wintertarwe al ingezaaid, vertelt Stefan ons half december. “Normaal gesproken wordt de wintertarwe in oktober al ingezaaid."
Boeren kunnen de grond niet klaarmaken voor het voorjaar
“Zo nat als dit jaar, is het in tien jaar tijd niet geweest”, vertelt Stefan, werknemer van Arjo Klok. “Daar hebben we op het land veel last van. We merkten het al in de regenachtige zomer. Door de natte grond was er vertraging bij het oogsten van de gewassen. Gelukkig hadden we in Rhoon aardappels van een vroeg ras, dus die konden we in september al oogsten, daar hebben we geluk mee.”
Na de oogst is het gaan regenen en constant nat gebleven. Dat zorgt voor problemen. “Na de oogst willen we de grond bewerken. Dan werken we de sporen weg en mengen we de gewasresten in de grond. Het is optimaal als dat in oktober kan, maar we zijn enorm vertraagd, want dat had allang klaar moeten zijn. Als het nat is kun je grond niet bewerken. Gevolg is dat de grond pas in het voorjaar bewerkt kan worden en dan droogt de grond sneller uit. We zullen dan misschien extra water moeten sproeien.”
Spannend of wintertarwe kan worden ingezaaid
Hoewel de winter een rustperiode lijkt, worden sommige gewassen zoals wintertarwe al ingezaaid, vertelt Stefan ons half december. “Normaal gesproken wordt de wintertarwe in oktober al ingezaaid, zodat het plantje genoeg groeikracht heeft om in het voorjaar goed op te komen. Als dat inzaaien voor de jaarwisseling niet meer lukt, dan is het te laat.” Daarom doen ze dit weekend (eind december) nog een poging om het graan in te zaaien. Dat is de laatste kans. “Als het dit weekend niet lukt, moeten we andere keuzes gaan maken. Bijvoorbeeld kiezen voor andere graangewassen zoals zomergerst en zomertarwe, maar dat kan pas in het voorjaar. Het gevolg is minder opbrengst en meer werk in het voorjaar. Dan is het al een drukke periode voor ons. Bovendien hebben wintergewassen als voordeel dat je in het voorjaar minder in het veld hoeft te zijn en dat is weer goed voor de vogels.“
Update 20/12/23: Dankzij speciale spitzaaimachine is inzaaien grotendeels gelukt
Na het weekend krijgen we goed nieuws van Stefan. Het inzaaien is grotendeels gelukt. Een perceel met spelt en de wintertarwe zijn ingezaaid: “We hebben hierbij wel hulp ingeschakeld van een collega met een speciale spitzaaimachine. Deze machine kan onder extreme omstandigheden net wat langer acceptabel zaaiwerk leveren. Enkel het perceel waar we oergraan wilden zaaien was te nat om te bewerken.”
Boeren werken met weersomstandigheden
Gelukkig blijft Stefan ondanks het slecht weer positief gestemd: “Als boer heb je nu eenmaal met natuur te maken. Het geeft ook een leuke uitdaging om hier zo goed mogelijk mee om te gaan.”
Voortgang bij boerderij de Vossenburg
Ook bij De Vossenburg geven ze een update op dinsdag 19 december 2023. Via Facebook: "Na een goed drogend weekend zijn we gisteren heel vroeg begonnen en gisteravond om half 1 (vanmorgen dus) was het hele perceel gespit. Afgelopen nacht, nu en de komende week geven ze alleen maar regen, het was dus goed om door te gaan. Nu hopen we dat er geen plassen meer opkomen en we volgend voorjaar op dit perceel uien kunnen zaaien (achterin) en aardappels kunnen poten in een mooi 'grondje'."
