Geen natuurinclusieve landbouw zonder natuurvriendelijke oever
Dwars door de Zegenpolder, achter de Vlakkenburg, ligt een uitgegraven oever die oogt als een poel uit een fabelboek. Tussen de hoge rietpluimen en planten met de herkenbare bruine ‘hoedjes’ vliegen libellen. Gele en witte bloemen deinen mee met de wind, vogels vliegen luid kwetterend rond en tussen het riet hoor je het gekwaak van kikkers. We zitten niet in een prentenboek, dit is de natuurvriendelijke oever in het Buijtenland van Rhoon. Een essentieel onderdeel van natuurinclusieve landbouw.
Aanleg nieuwe oevers
De aanleg van nieuwe natuurvriendelijke oevers in de Zegenpolder en de Portlandpolder-west startte in 2022. Eind 2023 zijn de werkzaamheden afgerond. Dit natuurelement is een onderdeel van het Streefbeeld.
Natuurvriendelijke oever
Kun je natuurinclusieve landbouw voeren zonder een natuurvriendelijke oever? Om antwoord te geven op die vraag moeten we eerst uitleggen wat een natuurvriendelijke oever eigenlijk is. In het Buijtenland van Rhoon is een schuin afgegraven oever aangelegd en ingezaaid met inheemse kruidenmengels. Een fijne plek voor planten en dieren. Na twee jaar toont de oever al prachtig met bijzondere kruiden en bloemen. Udo Prins en Peter Verbeek zijn betrokken geweest bij de aanleg van de oever en kijken vandaag wat er allemaal al groeit en bloeit.
Expert Udo Prins
Udo Prins werkt voor het Louis Bolk Instituut. Samen met andere experts helpt hij de boeren en de coöperatie om het Buijtenland van Rhoon natuurinclusief te maken en een stuk biodiversiteit terug te brengen in het akkerlandschap van Rhoon. Udo: “Landbouw hoeft niet te betekenen dat er weinig biodiversiteit is. Voor de Tweede Wereldoorlog hadden we het rijkste cultuurland van Europa maar nu staan natuur en landbouw tegenover elkaar. Hoe vinden we synergie tussen die twee werelden?” Daar is de natuurvriendelijke oever onderdeel van. Udo: “We moeten terug naar landbouw die niet alleen voedsel produceert maar ook landschap.”
Ecoloog Peter Verbeek
Peter Verbeek van Natuurbalans werkt aan natuurontwikkeling en herstel. Hij was twee jaar geleden betrokken bij de aanleg van de oever en er is nu al veel resultaat te zien: “De oever heeft een enorme boost gegeven aan de biodiversiteit in het gebied. Je hoort nu kikkers kwaken, die waren er eerst nauwelijks. Dankzij de uitgebreide ondiepe zones zullen er steeds meer komen. Ook libellen en vissen komen af op de ondiepe zones en daardoor hebben vogels weer te eten.”
Net als vroeger
Langs de oever bloeien verschillende kruiden en bloemen en die staan daar niet toevallig. Peter: “Het is belangrijk dat er een goed kruidenmengsel wordt gebruikt, dat zo dicht mogelijk staat bij het inheemse zaad dat vroeger ook in dit gebied groeide.” Doordat de zaden op deze bodem thuishoren, zullen ze standhouden en hoeven ze niet opnieuw te worden ingezaaid. De bodem langs de oever is voor een deel zeer kalkrijk zand en daardoor goed voor soorten omdat kalk fosfaat bindt. Peter: “Vooral op de kalkrijke stukken hebben soorten de tijd nodig om te groeien. Op kalkrijke schrale bodems groeien de meest bijzondere soorten. Er zullen hier op een gegeven moment zelfs orchideeën groeien.”
Dat er veel kalk in de grond zit, wordt bevestigd als Peter ineens een flesje met vloeistof uit zijn zak haalt. Zoutzuur blijkt. Peter: “Zoutzuur reageert met kalk, als je een hele kalkrijke bodem hebt dan gaat het gigantisch bruisen.” Hij maakt een gaatje in de grond en spuit er wat zoutzuur in. Het begint meteen te bruisen: “Dat betekent dat er heel veel kalk in zit en dat is super goed en kansrijk.” (zie video onderaan dit artikel)
Boost van biodiversiteit
Dankzij de zorgvuldig aangelegde natuurvriendelijke oever heeft het gebied een boost van biodiversiteit gekregen. Het ondiepe water warmt snel op en is daardoor een uitstekende plek voor jonge vissen en amfibieën. Op de oever groeit verschillende vegetatie die langzaam richting de akkerrand loopt; een fijn leefgebied voor libellen, vlinders en bijen. De amfibieën, insecten en vissen dienen als voedsel voor akkervogels zoals de kievit. Daarnaast is de natuurvriendelijke oever een overwinteringsplaats voor verschillende insecten, waaronder natuurlijke plaagbestrijders. Dit alles draag bij een biodiverse en duurzame akker voor de boer waardoor hij uiteindelijk geen bestrijdingsmiddelen hoeft te gebruiken. Essentieel dus voor natuurinclusieve landbouw. Kan natuurinclusieve landbouw zonder een natuurvriendelijke oever? Het antwoord is volmondig nee!
Video
Bekijk de video van Peter en Udo in het veld, inclusief primeur! Tijdens de opnames vindt Peter namelijk een bijzonder soort!
De natuurvriendelijke oever
Vragen?
Wil je meer weten over de natuurvriendelijke oevers? Of heb je een vraag? Bekijk eens deze pagina.