De aanleg van heggen: hagen en struweel
Natuurmaatregelen staan nooit op zichzelf. Juist de combinatie van verschillende onderdelen zorgt voor een enorme biodiversiteit. In Buijtenland van Rhoon vormen de heggen: knip- en scheerhagen en struweelhagen, die zijn aangelegd een belangrijke toevoeging aan de hoogstamboomgaarden en wintervoedselvelden. Samen zijn ze een belangrijke natuurinpassing voor vogels en insecten.
"We leggen in het Buijtenland van Rhoon 14 kilometer aan hagen en struwelen aan!"
Belangrijk voor vogels en insecten
Heggen oefenen een grote aantrekkingskracht uit op vogels om in te schuilen of te broeden. Daarnaast zorgen heggen voor meer insecten, en helpen bij biologische plaagbestrijding. Verder dragen heggen bij aan de bodemkwaliteit en vormen ze een belangrijke functie als ecologische verbindingszones.
Inheemse soorten
Bij de aanplant van heggen is het belangrijk om te kiezen voor inheemse soorten, die passen bij de streek. In het Buijtenland van Rhoon is gekozen voor netwerk van gemengde heggen, met hier en daar een elzenhaag. De meer intensief onderhouden knip- en scheerheggen bestaan uit veldesdoorn of beuk. Met het oog op de voedselvoorziening voor insecten in het voorjaar, ontbreekt ook de vroegbloeiende sleedoorn niet. De samenstelling en leeftijd van de heggen en hagen bepalen welke en hoeveel vogels erop af komen. Elzenhagen, die vanouds vooral rond laagstamboomgaarden worden aangeplant, trekken vergeleken met gemengde struweelheggen, minder vogels aan. De totale lengte van de aan te planten heggen en elzenhagen in het Buijtenland van Rhoon is 14 kilometer.
De verschillende soorten heggen en hagen
Struweelheg
Een struweelheg is een gemengde haag (dus bestaat uit meerdere struweelsoorten) die hoog en breed mag uitgroeien. Een volwassen struweelheg kan 3 tot 5 meter breed en 3 tot 4 meter hoog zijn. De struiken vormen veel bloesem en bessen. Ze zijn aantrekkelijk voor insecten en voor vogels zoals de grasmus, grauwe klauwier en spotvogel. In struwelen kunnen ook klimplanten voorkomen. Juist de combinatie tussen struweelheggen en knip- en scheerheggen, die juist dichter zijn en daarom geschikter als nestplaats, vormen een meerwaarde voor de vogels. Struweelheggen zijn in het Buijtenland van Rhoon te vinden rondom de hoogstamboomgaarden, langs paden en randen van percelen.
Struweelhaag met bessen
Knip- en scheerheg
Knip- en scheerheggen zijn al eeuwen te vinden in het Nederlandse cultuurlandschap, bijvoorbeeld als omzoming van hoogstamboomgaarden of langs de grens van een perceel. Een knip- en scheerheg wordt jaarlijks gesnoeid en is een stuk kleiner van formaat dan een struweelheg. Het voordeel hiervan is dat het landschap opener blijft. Alle knip- en scheerheggen in het Buijtenland van Rhoon zijn robuust. Dat wil zeggen dat ze minimaal 1,2 meter breed en maximaal 1,2 meter hoog zijn en ieder jaar iets breder en hoger worden gesnoeid (snoei-op-groei) waardoor de heggen op sommige plekken tot bloei komen en bessen vormen. Ook ontstaat op deze manier een dichte takkenstructuur die aantrekkelijk is voor vogels om in te broeden. Doelsoorten die graag in heggen broeden zijn roodborsttapuit, kneu, grasmus, grauwe klauwier, (putter), (groenling) en spotvogel. Ringmus, patrijs, putter en groenling gebruiken de heggen als schuilplaats en foerageergebied.
Knip- en scheerheg van veldesdoorn
Knip- en scheerheg met lindebomen en hoogstamboomgaard
Elzenhaag
Elzenhagen zijn hagen of bomenrijen die voornamelijk bestaan uit zwarte els. De variatie in uiterlijk en ecologische kwaliteit van elzenhagen kan groot zijn. Wanneer elzen niet jaarlijks gesnoeid worden, komen er in de winter veel vogels af op het zaad dat in de elzenproppen te vinden is, zoals sijzen, goudvinken, kepen en putters. Wanneer elzen geknot worden, kunnen zich holtes ontwikkelen die aantrekkelijk zijn om in te broeden voor bijvoorbeeld de gekraagde roodstaart.
In het Buijtenland van Rhoon zijn elzenhagen te vinden rondom laagstam en halfstamboomgaarden, en er is een elzensingel aanwezig langs de oude hoogstamboomgaard van de Portlandhoeve.
Combinatie van natuurinpassingen voor vogels
Een groot gedeelte van de heggen en hagen wordt aangelegd rondom de hoogstamboomgaarden. Ook de hoogstamboomgaarden zijn aantrekkelijk voor vogels. Op deze manier versterken de heggen en hoogstamboomgaarden elkaar. Op veel plekken leggen we ook wintervoedselakkers aan naast de hoogstamboomgaarden/heggen, het effect wordt daardoor nog extra versterkt.
Inzet van de boeren
De boeren in het Buijtenland van Rhoon doen aan natuurinclusieve landbouw. Naast de aanpassingen in hun eigen gewassen, dragen ze ook bij aan de natuurinrichting. Ze stemmen hun teeltplan bijvoorbeeld af op de aanleg van wintervoedselvelden en hoogstamboomgaarden.
Eind 2023 worden er weer nieuwe heggen, hagen en struweel aangelegd. Ook komen er nieuwe hoogstamboomgaarden. Meld je aan voor de nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van de werkzaamheden.
Wil jij elke maand Buijtengewoon nieuws in je mailbox? Meld je aan voor de nieuwsbrief!
Buijtenland van Rhoon
In het Buijtenland van Rhoon willen boeren, recreatieondernemers, natuurliefhebbers en verenigingen laten zien hoe het ánders kan. Landbouw met respect voor de natuur. Met aandacht voor eerlijk voedsel. Geteeld dichtbij de afzetmarkt.
